BLOG | COUP@WORK - Cultuurhistorisch onderzoek

COUP staat voor vernieuwing en innovatie, maar altijd met oog voor wat er al is. Die brede blik is nodig in onze snel veranderende wereld, om de uitdagingen van nu vorm kunnen te geven. We combineren al onze expertises in integrale adviezen die de herbestemming en de instandhouding van erfgoed combineren op een waardevolle manier. Maar wat zijn die expertises precies? Jurre de Jong is architectuurhistoricus bij COUP en hij vertelt in deze serie ‘COUP@work’ over (de impact van) zijn werk.

“Door de historische ontwikkelingen in kaart te brengen kan het heden beter worden begrepen en ontstaat een duidelijker perspectief op de betekenis van en de omgang met het object.”

‍
Een cultuurhistorisch onderzoek, wat is dat?

Jurre: “Bij cultuurhistorisch onderzoek naar het gebouwd erfgoed wordt aandacht besteed aan het fysieke gebouw en de (gebruiks)historie van het object. Ik onderzoek in de eerste plaats de historische achtergrond en de huidige situatie van het gebouw in kwestie. Door de historische ontwikkelingen in kaart te brengen kan het heden beter worden begrepen en ontstaat een duidelijker perspectief op de betekenis van en de omgang met het object. Vervolgens kunnen de waarden van het gebouw worden vastgesteld, wat wordt verwerkt in enkele waardestellende plattegronden. Het waarderen gebeurt via de Richtlijnen bouwhistorisch onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, zodat waardestellingen toetsbaar zijn. Dit dient als basis van onze  herbestemmingsscenario’s.

Waarom is een cultuurhistorisch onderzoek belangrijk?

Gebouwen worden vaak onterecht als statische objecten gezien. Terwijl gebouwen, op enkele zeldzame monumenten na, juist te aller tijden zullen blijven veranderen om aan de laatste eisen te blijven voldoen. Denk bijvoorbeeld aan de huidige wens tot verduurzaming van gebouwen, maar ook aan verbouwingen als gevolg van een nieuw gebruik. Architectuur is het resultaat van de maatschappij waaruit het is voortgekomen en waarin het een functie vervult. Onderzoek naar architectuur biedt inzicht in de gedachten, behoeftes en overtuigingen van betrokkenen en de maatschappelijke omstandigheden die van invloed waren. Dit uitte zich vaak in fysieke ingrepen die nog steeds te herkennen zijn.

“Architectuurhistorisch onderzoek dient als basis en inspiratie van onze herbestemmingsscenario’s.”

Naast materiële waarden onthult het onderzoek ook immateriële waarden, zoals de betekenis die gebouwen hebben voor (voormalige) gebruikers of andere betrokkenen. Denk bijvoorbeeld aan kerkgebouwen of boerderijen waarop al generaties door één familie wordt geboerd.

Door zowel materiële als immateriële waarden mee te nemen in de cultuurhistorische rapportage, kunnen het fysieke gebouw en het verhaal erachter behouden blijven of op zijn minst een rol blijven spelen.

Voortbouwen op het onderzoek

Het onderzoek geeft inzicht in het ontstaan en de ontwikkeling van een gebouw. Het voormalige gebruik kan als inspiratiebron dienen voor een ontwikkeling of een nieuw gebruik. COUP bouwt voort op de cultuurhistorische rapportage en houdt rekening met de aanwezige waarden. Zo wordt met vertrouwen en respect voor het verleden aan het herbestemmingstraject begonnen."